Στο πρόσφατο συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (18-19 Απρίλη), για μια ακόμη φορά, είδαμε να κακαρίζουν οι τάχα αντιμαχόμενες πλευρές (ΚΕΔΕ-κυβέρνηση) προκειμένου φυσικά να αποσιωποιηθούν τα πραγματικά προβλήματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Οι τοπικές κοινωνίες, για μια ακόμη φορά, δεν θα μάθουν τίποτα για όσα συζητήθηκαν γι’ αυτές χωρίς αυτές.... Και, εάν μάθουν, η παρέμβασή τους θα είναι σχεδόν ανύπαρκτη, αναδεικνύοντας, για μια ακόμη φορά, το χρόνιο πρόβλημα της τοπικής αυτοδιοίκησης που δεν είναι άλλο από την ανάθεση των συμφερόντων της στους «επαγγελματίες» δημάρχους και περιφερειάρχες. Πιστά όργανα κομματικών παρατάξεων με την ίδια πάντα φιλοσοφία για τα κοινά με βάση το δημαρχοκεντρικό μοντέλο και τους διάφορους δημαρχικούς δορυφόρους (δήμαρχος σημαίνει πως ο δήμος- τοπική εξουσία - είμαι εγώ).
Ενώ κυβέρνηση και ΚΕΔΕ συζητούν για την τοπική αυτοδιοίκηση, αυτή απομακρύνεται όλο και πιο πολύ από την κοινωνία και τους πολίτες και έχει ήδη μετατραπεί σε μηχανισμό ανάθεσης και εκπροσώπησης. Η επόμενη, βέβαια, εξέλιξή της θα είναι ένα μοντέλο ΟΤΑ που θα λειτουργεί πλήρως με ανταποδοτικά.
Ποιο είναι το κεντρικό επίδικο για την τοπική αυτοδιοίκηση σήμερα;
-Από τη μία έχουμε την περίφημη μεταρρύθμιση για το θεσμικό πλαίσιο που διέπει την τοπική αυτοδιοίκηση (η οποία κυοφορούνταν σχεδόν δύο χρόνια) και παρουσιάστηκε από τον κ. Υπουργό Εσωτερικών πριν από λίγες ημέρες.
Τι παρουσιάστηκε; Ένα προβληματικό σύστημα αναλογικής με δύο γύρους ως το βαρύ μεταρρυθμιστικό έργο της επιτροπής του Υπουργείου Εσωτερικών! Παρουσιάστηκε σαν απλή αναλογική που ως δια μαγείας θα λύσει όλα τα προβλήματα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Στην ουσία, όμως, είναι ένας φερετζές με τον οποίο η κυβέρνηση θέλει να κρύψει τις μνημονιακές και αντιαυτοδιοικητικές πολιτικές της. Και είναι σίγουρα φερετζές γιατί η δήθεν αριστερή κυβέρνηση έχει αποδεχθεί όλες τις προηγούμενες θεσμικές παρεμβάσεις που υποσχόταν ότι θα καταργήσει ερχόμενη στην εξουσία. Όχι μόνο δεν κατήργησε απολύτως τίποτα, αλλά έχει ενσωματώσει πλήρως την τοπική αυτοδιοίκηση και τις όποιες λειτουργίες της στο οικονομικό μοντέλο της επιτροπείας, όπως αυτό λειτουργούσε μέχρι σήμερα.
Από την άλλη πλευρά, έχουμε τους εκλεγμένους δημάρχους και περιφερειάρχες να έχουν υψώσει τη σημαία της επανάστασης εναντίον της άλωσης, όπως λένε, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης εάν εφαρμοστεί η απλή αναλογική, ενώ στην ουσία φοβούνται μήπως γίνει εφαρμογή της και τους χαλάσει τα σχέδια διακυβέρνησης των δήμων τους σαν δικά τους μαγαζάκια...
Το αλληλοφάγωμα και τα κακαρίσματα μεταξύ κυβέρνησης και ΚΕΔΕ στην πλάτη των πολιτών θα συνεχίζονται με αμείωτη ένταση μέχρι να παραδώσουν και οι δύο πλευρές την τοπική αυτοδιοίκηση ολοκληρωτικά στον ιδιωτικό τομέα, μακριά από τις κοινωνικές ανάγκες των δημοτών.
Ζωντανό παράδειγμα, από την πλευρά της κυβέρνησης, είναι η προσπάθειά της ώστε οι δήμοι να μπορούν να συμμετέχουν στα Διοικητικά Συμβούλια υπηρεσιών κοινής ωφελείας, φέρνοντας ως παράδειγμα την ΕΥΑΘ, μια εταιρεία που παραδίδει αυτές τις ημέρες η κυβέρνηση στο νέο υπερταμείο και στη διαχείριση της εταιρείας δημόσιων συμμετοχών ΕΔΗΣ. Φυσικά η ΚΕΔΕ δεν έχει καμία ένσταση γι’ αυτό.
Επίσης, παρατηρούμε μια επιβολή των αντιδραστικών κυβερνητικών επιλογών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση σε μια σειρά σημαντικών ζητημάτων (υποδομές, ανέγερση σχολικών κτιρίων με ΣΔΙΤ, προνοιακά επιδόματα, βρεφονηπιακοί σταθμοί, ανεργία), με voucher.
- Από την πλευρά των εκλεγμένων περιφερειαρχών και δημάρχων δεν άνοιξε ποτέ προς τα «κάτω» μια συζήτηση, μια διαβούλευση με όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι δήμοι και οι περιφέρειες. Αυτή η διαβούλευση, που θα περνούσε κυριολεκτικά στα χέρια των τοπικών κοινωνιών, θα μπορούσε να επιστρέψει προς τα επάνω πολύ πιο ουσιαστική και εμπλουτισμένη με προτάσεις πολιτών.
Πού όμως να περάσει από το μυαλό των αιρετών μας τέτοιο πράγμα. Άλλωστε, αυτοί τα γνωρίζουν όλα, τόσα χρόνια δήμαρχοι! Τι να γνωρίζει ο απλός πολίτης όταν μάλιστα απέναντί του έχει δημάρχους με θητεία στην καρέκλα του δήμου ακόμα και 12 και 16 χρόνια!
Ας πάμε τώρα στην ουσία του θέματος για να καταλάβουμε τους τάχα λεονταρισμούς και διαφωνίες μεταξύ ΚΕΔΕ και κυβέρνησης, ας μιλήσουμε λίγο με στοιχεία που είναι πολύ δύσκολο να αμφισβητήσει κάποιος.
- Η κυβέρνηση, που κόπτεται για την απλή αναλογική με τον νέο νόμο 4472/2017 (4ο μνημόνιο) «μεταρρυθμίζει» το άρθρο 80Α του Καλλικράτη, επί τα χείρω βέβαια. Τι μεταρρυθμίζει; Ενώ το ανώτερο πλαφόν, που αφορούσε το συνολικό ποσό των επιχορηγήσεων προς την τοπική αυτοδιοίκηση ήταν 5,2 δις. ευρώ (Ν. 3986/2011) τώρα το ποσό προβλέπεται σε 3,4 δις. ευρώ, δηλαδή έχουμε μείωση κατά 1,8 δις. ευρώ.
- Επιπλέον, βάζουν ταφόπλακα στη νέα γενιά των παρακρατηθέντων - υπεξαιρεθέντων των τελευταίων επτά ετών της τάξης των 13 δις ευρώ, αφού πια απαγορεύεται να δοθούν και με νόμο.
- Στο 4ο μνημόνιο (ΜΠΔΣ) στον πίνακα της εξέλιξης εσόδων - εξόδων γενικής κυβέρνησης προβλέπεται αύξηση των άμεσων φόρων από 21,8 εκ. ευρώ το 2016 σε 24,9 εκ. ευρώ το 2021 και αύξηση των έμμεσων φόρων από 25,6 σε 29,5 εκ. ευρώ. Από αυτά τα έσοδα, η τοπική αυτοδιοίκηση μένει εκτός, αν και εισπράττονται φόροι στο όνομά της, όπως ποσοστά από ΦΠΑ, ποσοστό φυσικών και νομικών προσώπων.
- Επίσης, θα πρέπει να παρακολουθήσουμε, με στοιχεία, την πλήρη ανατροπή της αναλογίας επιχορηγήσεων - ανταποδοτικών, μιας και το μεσοπρόθεσμο προβλέπει, για το 2021, 2,9 εκ. ευρώ ανταποδοτικά, δηλαδή σχεδόν το 50% του προϋπολογισμού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αν προσθέσουμε και τα εξωπραγματικά πλεονάσματα που προβλέπονται, τότε θα έχουμε μπροστά μας το νέο μοντέλο που προανέφερα, ένα μοντέλο ΟΤΑ που θα λειτουργεί σχεδόν πλήρως με ανταποδοτικά...
Ενώ στην ουσία, όπως βλέπετε, τα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια έχουν καταργηθεί και οι δημότες είμαστε οι μόνοι που πληρώνουμε το μάρμαρο, δηλαδή τις περικοπές των κρατικών επιχορηγήσεων και την αύξηση των ανταποδοτικών... Η ΚΕΔΕ φοβάται πως η απλή αναλογική της κυβέρνησης (εάν την φέρει, που δεν το βλέπω) θα είναι η ταφόπλακα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης!
Εκτιμώ πως, τόσο η ΚΕΔΕ όσο και η κυβέρνηση, θα πρέπει να γνωρίζουν πως υπάρχουν ακόμα σκεπτόμενοι πολίτες, που δεν μπορούν να τους ξεγελάσουν τάχα με το κούνημα του δακτύλου ο ένας προς τον άλλον, με τους έντονους τόνους και λεονταρισμούς, με λέξεις βαρύγδουπες, όπως «τοπική ανάπτυξη», «ανασυγκρότηση», «συναίνεση», «διάλογοι με τις τοπικές κοινωνίες» και άλλα σπουδαία λόγια, τη στιγμή που, με τη σημερινή κατάσταση, ούτε οι δήμοι, αλλά ούτε και η κυβέρνηση, μπορούν να πραγματοποιήσουν οποιαδήποτε αλλαγή στην τοπική αυτοδιοίκηση σε μια χώρα που, κάτω από το καθεστώς του ξένου χρέους των δανειστών, είναι αναγκασμένη κάθε 3 μήνες να επαιτεί μέσω του Γιούρογκρουπ, να πάρει την οικονομική δόση που θα της επιτρέψει να πληρώσει μισθούς και συντάξεις...
Συνεχίστε, λοιπόν, το αλληλοφάγωμα και τα κακαρίσματα για μια αυτοδιοίκηση για τους πολίτες, χωρίς τους πολίτες....
