Στο συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος, τον Μάϊο του 2015, που έγινε στον απόηχο της μεταφοράς των ταμειακών διαθεσίμων των ΟΤΑ στην ΤτΕ, οι τότε εκπρόσωποι της κυβέρνησης και του κόμματος του ΣΥΡΙΖΑ, διαπίστωσαν, μεταξύ άλλων, ότι ο συνδυασμός της αυτοδιοικητικής μεταρρύθμισης του Ιουνίου του 2010 «Καλλικράτης» και των μνημονίων ήταν καταστροφικός για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Αν και χαρακτήρισαν την Τ.Α. ουσιαστικό πυλώνα για τη διοικητική ανασυγκρότηση, την επαναφορά του κοινωνικού κράτους και την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Κατέληξαν δε ότι πρέπει να γίνει αγώνας για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας αυτού του θεσμού. Τα όσα διαδραματίστηκαν μετά την αντισυνταγματική ανατροπή του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος από ΟΧΙ σε ΝΑΙ, το καλοκαίρι του 2015, και τη συνακόλουθη μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ σε κόμμα - υπηρέτη του καθεστώτος των μνημονίων ήταν αδύνατο να μην επηρεάσουν αρνητικά και την πορεία της Τ.Α.
Η συγκυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έκτοτε βαδίζει ευθυγραμμισμένη με τις εντολές των δανειστών και στην Τ.Α. Είναι γνωστός ο εναγκαλισμός των κυβερνώντων τόσο με την Κορίνα Κρέτου, επίτροπο της Ε.Ε. για την Περιφερειακή Πολιτική όσο και με τον Χανς - Γιοακίμ Φούχτελ, εντεταλμένο της Μέρκελ για προώθηση των γερμανικών συμφερόντων στην Τ.Α. Επανειλημμένα η ΠΟΕ-ΟΤΑ, με αφορμή επισκέψεις του εν λόγω απεσταλμένου της Καγκελαρίας της Γερμανίας, έχει καταγγείλει τη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ που, σε συνέχεια όλων των μνημονιακών προηγούμενων, δείχνει μεγάλη προθυμία για μια «πολύπλευρη συνεργασία» με τους «φιλέλληνες Γερμανούς» και για τις χρυσές «μπίζνες» που έχουν στήσει στην Ελλάδα, χρησιμοποιώντας ως πρόσχημα την «Ελληνο-Γερμανική Συνέλευση Αυτοδιοίκησης», τον φορέα που, αν και επίσημα ως στόχο εμφανίζει την ανταλλαγή εμπειριών και την προσφορά τεχνογνωσίας για τον εκσυγχρονισμό και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, ο πραγματικός σκοπός του είναι άλλος: Να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένα ξένα και εγχώρια επιχειρηματικά-εργολαβικά συμφέροντα ιδιαίτερα στον τομέα Διαχείρισης των Απορριμμάτων και της Ενέργειας στέλνοντας τον λογαριασμό στους Έλληνες πολίτες.
Η Τ.Α. την περίοδο των μνημονίων έχει υποστεί τεράστιες περικοπές στους τακτικούς πόρους της, που την έχουν κυριολεκτικά καταστήσει ουραγό στις χώρες της Ε.Ε. Οι κυβερνώντες διατηρούν με τις πολιτικές τους αυτές τις συνθήκες αποσύνθεσης του θεσμού. Έτσι, η συνολική μείωση των δαπανών της Τ.Α. για το 2018 ανέρχεται στα 300 εκ. ευρώ περίπου μιας και στην περικοπή των 129 εκ. ευρώ από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους πρέπει να προστεθεί και η «απαίτηση» της Τρόικας - Κυβέρνησης για πλεόνασμα της τάξης των 169 εκ. ευρώ. Παρ’ όλα αυτά, οι κυβερνώντες, μέσα από τη ρητορική θολούρα που τους διακρίνει και που επιδιώκει να κρύβει την τεράστια διαφορά μεταξύ των λόγων και των έργων τους, διαλαλούσαν, όλη την τελευταία τριετία, τόσο στα συνέδρια της ΚΕΔΕ όσο και στα ΜΜΕ τη «βούλησή» τους για επικείμενη νομοθετική μεταρρύθμιση, που θα στοχεύει σε «στρατηγικό σχέδιο ενίσχυσης της Αυτοδιοίκησης με αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και μεταφορά πόρων, που θα συμβάλει στην έξοδο της πατρίδας μας από την κρίση» και που θα αποτελέσει «βήμα περισσότερης δημοκρατίας, συμμετοχής, αποτελεσματικότητας και διαφάνειας». Μετά από όλη αυτή την υποσχεσιολογία, ο υπουργός Π. Σκουρλέτης σε σύσκεψη αυτοδιοικητικών στελεχών στην ΠΕΔ Αττικής στις 8 Φεβρουαρίου 2018 άλλαξε τροπάρι, δηλώνοντας: «Θέλω να είμαι ειλικρινής μαζί σας. Μέσα σ’ αυτό το δημοσιονομικό πλαίσιο που διανύουμε (υποχρέωση για 3,5 % πλεόνασμα την προσεχή 5ετία) δεν μπορούμε να κάνουμε στην Αυτοδιοίκηση τις τομές που θέλαμε. Η μεταρρύθμιση δεν θα προχωρήσει κατά το πρώτο της σκέλος. Νομοθετικό μας βήμα θα είναι η αλλαγή του εκλογικού συστήματος με καθιέρωση της απλής αναλογικής. Παράλληλα θα γίνει διευθέτηση αρμοδιοτήτων α΄ και β΄ βαθμού». Είναι, λοιπόν, προφανές ότι οι κυβερνώντες εν τέλει οδηγούνται μόνο σε «φτιασίδωμα» του «Καλλικράτη».
Αυτό που χαρακτηρίζει την Τ.Α. είναι η αδυναμία εκπλήρωσης των στοιχειωδών κοινωνικών υποχρεώσεών της απέναντι στους πολίτες που πλήττονται από τα μνημονιακά μέτρα, αλλά και η εκπροσώπηση στην πλειοψηφία των ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού, από διοικήσεις που συμφωνούν ή αποδέχονται το μνημονιακό πεπρωμένο και που, παράλληλα, δεν συμπαραστέκονται στις κοινωνικές αντιστάσεις που αναπτύσσονται το τελευταίο διάστημα. Το κίνημα κατά των πλειστηριασμών, οι κινητοποιήσεις των συνταξιούχων και των εργαζομένων, οι αγώνες για την προστασία του περιβάλλοντος μπορούν να ανεβάσουν το αγωνιστικό φρόνημα του λαού και της νεολαίας, να επαναφέρουν την εμπιστοσύνη για τη χρησιμότητα και τη δυναμική των συλλογικών ενωτικών αγώνων. Στο πλαίσιο των συνεδρίων της ΚΕΔΕ και της λειτουργίας των ΟΤΑ το διακύβευμα είναι να αναδειχτεί η εναλλακτική πρόταση για μια αντιμνημονιακή, ριζοσπαστική, φιλολαϊκή πορεία της Αυτοδιοίκησης. Είναι η ανάγκη ενδυνάμωσης του Δικτύου «Συντονισμός Αιρετών» που προβάλλει και διεκδικεί μαζί με τους εργαζόμενους και τις τοπικές κοινωνίες, την υλοποίηση αυτής της εναλλακτικής πρότασης. Διεκδικούμε Αυτοδιοίκηση με δημοκρατικούς θεσμούς, επαρκείς πόρους, αυτοτέλεια στη διοίκηση, λαϊκή συμμετοχή σε λειτουργία και αποφάσεις.
*Ο Μαργαρίτης Πατσιαντάς είναι δημοτικός σύμβουλος Βόλου, επικεφαλής της παράταξης της μείζονος μειοψηφίας «Δρόμοι Συνεργασίας, Ανατροπής και Αλληλεγγύης» και μέλος του δ.σ. της ΠΕΔ Θεσσαλίας
