Τι είναι η δημοκρατία; Μια αυτονόητη κατάσταση ή μια συνεχής διεκδίκηση; Και πώς αναλύεται σε πράξεις και συμπεριφορές; Αρκεί να το λέμε (ότι είμαστε σε δημοκρατία) ή χρειάζεται να πράττουμε, να αγωνιζόμαστε και να διεκδικούμε; Και τι ακριβώς;
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Διακήρυξη για τη Δημοκρατία, που υιοθετήθηκε πριν από 20 περίπου χρόνια, κάθε κράτος σύμφωνα με τη βούληση του λαού του επιλέγει πολιτικά-κοινωνικά-οικονομικά τον τρόπο λειτουργίας του χωρίς επέμβαση από άλλη χώρα (ή πολυεθνικό οργανισμό). Ωχ, ένα πρώτο εμπόδιο.
Δημοκρατία, στο ίδιο κείμενο, σημαίνει διατήρηση και ενδυνάμωση της αξιοπρέπειας και των τυπικών δικαιωμάτων του ατόμου, σημαίνει κοινωνική δικαιοσύνη, κοινωνική συνοχή και οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του συνόλου της κοινωνίας. Εδώ δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο τα πράγματα. Αυτό το «σύνολο» είναι το πρόβλημα, όταν βλέπεις γύρω σου ανεργία, φτώχεια, εξαθλίωση.
Η δημοκρατία είναι αδιαχώριστη από τα διεθνώς κατοχυρωμένα δικαιώματα, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τα πολιτικά δικαιώματα, η δημοκρατία είναι ενάντια στο ρατσισμό και το σεξισμό. Αντίστροφα, εχθροί της δημοκρατίας είναι αυτοί που πρεσβεύουν και δρουν ενάντια σε αυτά τα δικαιώματα.
Σημαντικά δημοκρατικά δικαιώματα είναι αυτά της διαφάνειας και της υπευθυνότητας-λογοδοσίας. Άρα χρειάζεται εντιμότητα και διαφάνεια κυβερνητική, κοινωνική λογοδοσία σε όλα τα κυβερνητικά σώματα εκλεγμένα και μη. Και αυτό είναι ακόμα ζητούμενο. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι δημοκρατία είναι να υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές και άρα το δόγμα «δεν υπάρχει εναλλακτική» δεν είναι δημοκρατία.
Tον Απρίλιο του 2016, ειδικός εμπειρογνώμονας του ΟΗΕ επισκέφτηκε την Ελλάδα για τρίτη φορά από τότε που μπήκαμε σε μνημονιακό καθεστώς. Η έκθεσή του για τις επιπτώσεις των μνημονίων στην Ελλάδα σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως άλλωστε και οι προηγούμενες, ήταν σαφέστατα αρνητική. Δεν υπάρχει δημοκρατία. Ποια είναι τα πρώτα (ήπια) μέτρα που προτείνει να παρθούν για τον αναγκαίο εκδημοκρατισμό;
- Ενδυνάμωση στην προσφυγή στη Δικαιοσύνη για την προάσπιση αυτών των δικαιωμάτων που έχουν καταστρατηγηθεί με την εφαρμογή των πολιτικών των μνημονίων.
- Ανεξάρτητη έρευνα, όπως έγινε με την Επιτροπή Αλήθειας, που θα οδηγήσει σε λογοδοσία κυβερνητικών οργάνων για τις αποφάσεις που παίρνουν.
- Μια καλή πρακτική ήταν η λειτουργία της Ειδικής Ερευνητικής Επιτροπής στην Ισλανδία για τα αίτια της κρίσης, η προσφυγή στη δικαιοσύνη, η τιμωρία.
Και όλα τα παραπάνω είναι μόνο η αρχή για να προστατεύσουμε τη βασική αρχή της δημοκρατίας, το ότι η εξουσία πηγάζει από το λαό. Ο συνεχής αγώνας είναι το αίτημα, ένας αγώνας που, ακόμη και αν δεν δοθεί από όλους, εμείς και όσοι θα τον δώσουμε θα τον δώσουμε για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων όλων μας.
Δεν σας λέω ότι είναι εύκολο, απλά σας λέω ότι αξίζει.
