Πριν από έναν χρόνο, στις 30 Δεκεμβρίου 2019, είχα γράψει αυτό το κείμενο για την κακοποίηση και την εκμετάλλευση που υφιστάμεθα στον χώρο του θεάτρου, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης. Πολλοί σπεύσαν τότε να με συγχαρούν και άλλοι να μου πουν να κρύβω λόγια. Η προσωπική απόφασή μου ήταν να μην μετακινηθώ ποτέ ξανά και για κανέναν λόγο από αυτές τις θέσεις. Με το όποιο επαγγελματικό κόστος. Χαίρομαι ιδιαίτερα που σήμερα επιτέλους η σιωπή έσπασε και η πλάστιγγα αρχίζει να γέρνει υπέρ των θυμάτων. Καθώς θα ανοίγουν σιγά σιγά τα στόματα και οι φωνές θα ενώνονται, ελπίζω ότι θα δούμε από εδώ και στο εξής τους διαβόητους ναρκισσιστές και θρασύδειλους του καλλιτεχνικού χώρου να πέφτουν, ο ένας μετά τον άλλο. Αν είναι λοιπόν κάποιος να φοβάται, ας είναι οι νταήδες.
Τέχνη: Μια Τολμηρή Υπεράσπιση Της Ζωής Και του Ανθρώπου
Στις συνεργασίες μου με σκηνοθέτες και παραγωγούς πλέον με ενδιαφέρει πρωτίστως να μην είναι καθάρματα. Θρασύδειλοι. Νταήδες. Χειριστικοί. Υστερικοί. Ρατσιστές. Σεξιστές. Άρπαγες. Ναρκισσιστές. Λαμόγια. Κοινωνιοπαθείς. Ψυχοπαθείς. Μεγαλομανείς. Σαδιστές. Γκάνγκστερς. Κακοπληρωτές. Χυδαίοι πέφτουλες που επιβεβαιώνουνε την εξουσία τους μέσω της επιβολής τους επάνω στα σώματα και τις ψυχές των ηθοποιών. Να μην θέτουνε σε κίνδυνο την υγεία και τη ζωή των συνεργατών τους. Να μην αθετούνε συμφωνίες κι έπειτα να βγάζουνε τρελούς όσους τηρήσαν τις συμφωνίες αυτές κατά γράμμα και διεκδικούν τα αυτονόητα.
Δεν απομένουνε δυστυχώς και πολλοί που να μην βρίσκονται εντός αυτής της λίστας. Με κάποιες από τις ελάχιστες περιπτώσεις επαγγελματιών που εξαιρούνται αυτής της λίστας, έχω την τιμή να έχω ήδη συνεργαστεί και να συνεργάζομαι. Και τους ευχαριστώ για αυτό. Εάν είναι να μην κάνεις τέχνη με στόχο τη βελτίωση του ανθρώπου και την προστασία της ανθρώπινης τιμής και αξιοπρέπειας, τότε μην κάνεις τέχνη. Κύριοι και κυρίες καθάρματα, σκηνοθέτες και παραγωγοί που ανήκετε στη μαύρη λίστα μου, που εντάσσεστε δηλαδή στις παραπάνω κατηγορίες παλιανθρώπων, μην κάνετε ποτέ το λάθος να συνεργαστείτε μαζί μου, γιατί θα το μετανοιώσετε. Θα σας κάνω τη ζωή πολύ δύσκολη. Αποκλείστε με από παντού και βάλτε με και στις δικές σας μαύρες λίστες.
Συνάδελφοι ηθοποιοί, μην ανέχεστε τον εξευτελισμό της τιμής και της προσωπικότητάς σας. Μην επιτρέπετε την παραβίαση των σωμάτων και των ψυχών σας. Μην χάνετε την αξιοπρέπειά σας κυνηγώντας την φήμη. Χωρίς αξιοπρέπεια, ποια φήμη ακριβώς πιστεύετε ότι θα κερδίσετε; Οι παραβιαστικοί εργοδότες του χώρου του θεάτρου, της τηλεόρασης και του κινηματογράφου, προσφέρουν έναν ρόλο και ταυτόχρονα αποδομούν και κλέβουν την ταυτότητα του καλλιτέχνη που θα υποδυθεί αυτό τον ρόλο. Έτσι όμως αναιρείται πλήρως η ίδια η έννοια της τέχνης. Κανένας καλλιτέχνης δίχως ταυτότητα δεν έμεινε ποτέ στην ιστορία. Έτσι κι εσείς, παλεύετε και εξευτελίζεστε για ένα πουκάμισο αδειανό.
Θέστε τα όριά σας. Τα όρια για την τέχνη μας και για τη διαφύλαξη της ποιητικής ακεραιότητας του προσώπου μας, τα θέτουμε εμείς οι ίδιοι. Μην φοβάστε τους νταήδες που δίνουν παράλογες εντολές, μην τους αφήνετε να σας εξευτελίζουν. Καλύτερα να μην γίνονται καθόλου δουλειές, παρά να γίνονται με αυτό τον απαράδεκτο τρόπο, παραβιάζοντας θεμελιώδη ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα. Μην ανέχεστε να σας κακοποιούν και να σας προσβάλλουν, σταματήστε τη δουλειά, αποχωρήστε από το γύρισμα ή από την πρόβα, απαιτείστε να πληρωθείτε, αρνηθείτε να διακινδυνεύσετε τη ζωή σας για να υπακούσετε στο καπρίτσιο ενός κοινωνιοπαθή σκηνοθέτη. Μην ρουφιανεύετε τον συνάδελφό σας. Υπερασπιστείτε τον.
Προβείτε σε όλα τα νόμιμα μέσα διεκδίκησης των δεδουλευμένων σας. Προσωπικά, κάθε φορά που αντιστάθηκα στην εκμετάλλευσή μου από εργοδότη, βγήκα κερδισμένος. Μόνο τότε σας σέβονται πραγματικά. Όταν δεν φοβάστε την απόλυση. Μην φοβάστε, γιατί αν διεκδικήσετε αυτά που αξίζετε, το πιθανότερο είναι ότι δεν θα απολυθείτε, αλλά θα πάρετε λεφτά. Και θα βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας για όλους σας. Όσοι δεν διεκδικούν ποτέ είναι αυτοί που χάνουν. Αλλά και να σας απολύσουν, τι ακριβώς είναι αυτό που χάσατε; Την εξαθλίωσή σας; Τα λαμόγια και οι νταήδες του καλλιτεχνικού χώρου ποντάρουν στον φόβο, αλλά επειδή είναι πάντα θρασύδειλοι, όταν βλέπουν αντίδραση κάνουν πίσω. Κανένας φόβος λοιπόν. Η τέχνη είναι μια τολμηρή υπεράσπιση της ζωής και του ανθρώπου. Δεν γίνεται με φόβο, αλλά με πάθος και αξιοπρέπεια.
Και δεν θα ανθήσει ποτέ ξανά η τέχνη πραγματικά στην Ελλάδα, εάν δεν αντισταθούν οι καλλιτέχνες στην αισχρή εκμετάλλευσή τους και αν δεν θέσουν σαφή όρια στην εγκληματική κερδοσκοπία ανθρώπων της νύχτας εις βάρος τους. Αυτό για να ξεκινήσει χρειάζεται αξιοπρέπεια και αλληλεγγύη. Για να φέρει όμως συνολικά αποτελέσματα απαιτεί συλλογικές συμβάσεις εργασίας και ισχυρά σωματεία. Έτσι έγινε στο εξωτερικό, σε όσες χώρες υπάρχει βιομηχανία του θεάματος, οπουδήποτε έχουν γίνει αριστουργήματα τα οποία θαυμάζουμε, υπάρχουν νόμοι που τηρούνται και υπάρχουν συλλογικές συμβάσεις εργασίας των καλλιτεχνών. Τα καθάρματα δεν σταματάνε ποτέ να υπάρχουν, αλλά η διαπραγμάτευση του μέλλοντος και της αξίας της επαγγελματικής μας πορείας, δεν τελειώνει, ξεκινάει τη στιγμή που στα καθάρματα λέμε: "Όχι".
