Å×Ù ËÏÃÏ

Å×Ù ËÏÃÏ Å×Ù ËÏÃÏ

γράψε κάτι που αξίζει να διαβαστεί ή κάνε κάτι που αξίζει να γραφτεί

Η "κανονικότητα" στην οποία μας επαναφέρουν

Του Γιώργου Παπανικολάου, Συνταξιούχου ΟΣΕ

(ή η οικονομία που αγαπήσαμε...).

Πριν 40 χρόνια ξεκίνησε μια αλλαγή στην παγκόσμια οικονομία, που μεταμόρφωσε τον κόσμο κυριολεκτικά και για την οποία ποτέ δεν ενημέρωσαν με ακρίβεια τους ανθρώπους και ποτέ δεν ζήτησαν τη γνώμη τους. Λόγω αδυναμίας κερδοφόρας εκμετάλλευσης των κεφαλαίων στην παραγωγή, το χρήμα αποσυνδέθηκε τελείως από την παραγωγή και την αξία της και ακολουθεί έκτοτε τον δικό του δρόμο, αυτόν της κερδοσκοπικής διόγκωσης.

Έτσι οι κυβερνήσεις επέτρεψαν σε ιδιώτες/κατόχους τραπεζών να δημιουργούν νέο χρήμα, κυριολεκτικά από αέρα, δηλαδή κάθε φορά που χορηγούν κάποιο δάνειο. Πρόκειται για τα περίφημα λεφτόδεντρα, με τα οποία κάποιοι ειρωνεύτηκαν τους ανθρώπους του μεροκάματου πριν λίγες μέρες. Σήμερα το ένα μεγάλο ποσοστό των νέων χρημάτων δημιουργούνται από τις τράπεζες με αυτόν τον τρόπο. Στα δάνεια επιβάλλουν τόκο πάνω στο σύνολο των (αερο)χρημάτων που δανείζουν και όχι πάνω στα πραγματικά χρήματα που κατέχει η τράπεζα.

Χάρη στον τραπεζικό δανεισμό, τα κερδοσκοπικά κεφάλαια επωφελούνται από μια γιγαντιαία πιστωτική μόχλευση, που ενισχύει τη δράση τους. Επινόησαν έτσι τα περίφημα παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα που επιτρέπουν στους κερδοσκόπους να τζογάρουν/στοιχηματίζουν (να κάνουν «προβλέψεις» ή «συναλλαγματικές καλύψεις κινδύνου», όπως το λένε αυτοί). Για παράδειγμα, μπορεί κανείς να κερδίσει αμύθητα ποσά «επενδύοντας» στο κατά πόσο μια χώρα θα χρεοκοπήσει ή όχι (ή, γενικά, αν θα ανέβει ή θα πέσει η τιμή μιας μετοχής ή ενός δείκτη). Σήμερα η αγορά παραγώγων υπολογίζεται ότι ξεπερνά το δεκαπλάσιο της αξίας της πραγματικής οικονομίας, δηλαδή έχει δημιουργηθεί μια τεράστια φούσκα από (αερο)χρήματα.

Τα περισσότερα από αυτά τα «προϊόντα» δημιουργούνται, τιμολογούνται και αλλάζουν χέρια ή «διασπείρονται» σε επενδυτές, χωρίς καμιά διαφάνεια και έλεγχο, μέσα από «σκοτεινές πλατφόρμες» επενδυτικών τραπεζών. Γνώστες των «αγορών» εκ των έσω χαρακτηρίζουν τα παράγωγα ως «όπλα μαζικής οικονομικής καταστροφής, που εμπεριέχουν θανάσιμους κινδύνους για την πραγματική οικονομία».

Τα κέρδη τους οι κερδοσκόποι τα κρύβουν στους περίφημους φορολογικούς παραδείσους, αφήνοντας τα υποζύγια της οικονομίας, δηλαδή όλους εμάς, να πληρώνουμε τους φόρους. Καμιά 20αριά παγκόσμιες τράπεζες αποτελούν τον πυρήνα των αγορών παραγώγων και ελέγχουν τον συντριπτικό όγκο των χρηματιστηριακών συναλλαγών παραγώγων.

Οι θεσμοί και οι ηγεσίες, όλα αυτά τα θεωρούν «νόμιμα» και «λογικά» και τα ονομάζουν «αγορές», συμμετέχοντας στην απάτη και προσπαθώντας όπως λένε «να ελέγξουν την εξάπλωση» ενός καρκίνου, αντί να τον ξερριζώσουν. Έτσι, με την τεράστια δύναμη των «νόμιμων» (αερο)χρημάτων τους, οι κερδοσκόποι μπορούν να ανεβοκατεβάζουν κυβερνήσεις, να αλλάζουν πρωθυπουργούς ανάλογα με τα γούστα τους, και να επιβάλλουν τιμωρίες και μέτρα λιτότητας σε λαούς ή να επιτίθενται και να καταστρέφουν χώρες όταν αυτές δεν υποτάσσονται στην εξουσία τους.

Σήμερα το φτωχότερο μισό του παγκόσμιου πληθυσμού μοιράζεται λιγότερο από το 1% του παγκόσμιου πλούτου, ενώ το πλουσιότερο 10% έχει στα χέρια του το 89% του συνολικού παγκόσμιου πλούτου. Το 1% ελέγχει τα μισά περιουσιακά στοιχεία του πλανήτη. Όλες οι χώρες, από τις πιο ανεπτυγμένες ως τις πιο υπανάπτυκτες, βουλιάζουν στα χρέη. Το παγκόσμιο χρέος έφτασε στα 257 τρις δολάρια (δηλαδή 322% του παγκόσμιου ΑΕΠ).

Εν μέσω αυτής της «κοσμογονίας», όταν τα υποζύγια της οικονομίας διεκδικούν λίγα ψίχουλα για να ικανοποιήσουν κάποιες απ τις βασικές τους ανάγκες στην κοινωνική πολιτική, υψώνεται ομοβροντία από ειδήμονες στα ΜΜΕ που βεβαιώνουν πως «θα πέσει έξω ο προϋπολογισμός», ότι «δεν υπάρχουν λεφτά (ή λεφτόδεντρα)», ότι «πρόκειται για αδικία σε βάρος των χ ή ψ άλλων υποζυγίων», κ.ο.κ.

Σε αυτή την «κανονικότητα» λοιπόν επανερχόμαστε, με υποσχέσεις ότι θα ακολουθήσει αμέσως μια συνολική «επανεκκίνηση της οικονομίας».

Η κρίση του 2008 απέδειξε ότι τα παράγωγα δημιουργούν τοξικές χρηματοπιστωτικές «βόμβες μεγατόνων» στα θεμέλια του συστήματος, τις οποίες κανείς δεν ελέγχει και κανείς δεν γνωρίζει ούτε το μέγεθός τους ούτε σε ποια έκταση είναι διεσπαρμένες. Στο μεταξύ, αυτές απειλούν ανά πάσα στιγμή να σκάσουν και να δημιουργήσουν αλυσιδωτές αντιδράσεις στην παγκόσμια οικονομία καταστρέφοντας ένα μεγάλο μέρος του πλανήτη. Ό,τι έγινε το 2008 με τα σπίτια, μπορεί να γίνει ανά πάσα στιγμή ξανά με έναν σωρό άλλους τομείς, ιδίως σήμερα με το σταμάτημα της οικονομίας λόγω της πανδημίας του κορονοϊού.

Για όσους πιστεύουν ότι μετά την κρίση του 2008 «πάρθηκαν μέτρα» και οι ιθύνοντες «έβαλαν μυαλό», ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας το 2007-10, Γκόρντον Μπράουν, προειδοποιεί: «Υπνοβατούμε σε μια νέα οικονομική κρίση. Η παγκόσμια οικονομία απέτυχε να εισάγει μηχανισμούς συναγερμού και ελέγχου των χρηματοοικονομικών ροών, ώστε να είναι δυνατόν να διαπιστωθεί σε ποιους έχουν δανεισθεί χρήματα και με ποιους όρους».

Υπάρχει καπιταλισμός και καπιταλισμός. Αυτός που ζούμε σήμερα δεν έχει καμιά σχέση με αυτόν που είχαμε πριν 40 χρόνια. Υπήρξε μια αντεπανάσταση μέσα στον καπιταλισμό, που μπορεί να ξεπεραστεί μόνο με μια μεγάλη επανάσταση που να αφορά όλη την ανθρωπότητα.

Το ζήτημα τίθεται έτσι: Θέλουμε να έχουμε μια οργανωμένη κοινωνία με στοιχειώδη έλεγχο των ανθρώπων στο πώς λειτουργεί ή προτιμούμε μια υπερσύγχρονη εκδοχή της ζούγκλας που μας οδηγηγεί στο χάος;
ΕΧΩ ΛΟΓΟ - ΟΔΗΓΙΕΣ
 

ÔÉ ÃÉÍÅÔÁÉ? ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ?