Πολλοί φίλοι και γνωστοί μου θεωρούν ακόμα ότι το εξωτερικό και η μετανάστευση σε χώρες όπως η Αγγλία είναι μια βιώσιμη λύση σε σχέση με τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε στην Ελλάδα της κρίσης, και εκπλήσσονται όταν τους λέω, έχοντας ζήσει σχεδόν 4 χρόνια στην Αγγλία, ότι δεν υπάρχει τίποτα πια εκεί για εμάς και ότι η λιτότητα εκεί είναι πολύ μεγαλύτερη και η ποιότητα ζωής πολύ χειρότερη απ' ό,τι εδώ.
Με ρωτάνε: «Μα αφού εκεί έχει δουλειές! Μας τα είπε ο τάδε ξάδερφος ή ο δείνα ανιψιός μας που είναι εκεί.» Και προσπαθώ να τους εξηγήσω ότι έχουν αλλάξει δραματικά τα πράγματα την τελευταία δεκαετία, ότι ακόμα κι αν έχεις δουλειά εκεί σήμερα, το κόστος ζωής είναι τέτοιο, τα ενοίκια τόσο υψηλά, το κράτος πρόνοιας τόσο περιορισμένο, ο εξευγενισμός των πόλεων τόσο σαρωτικός, που - αν δεν είσαι εξαιρετικά τυχερός ή πολύ ευκατάστατος - δεν σου μένει τίποτα στην άκρη στο τέλος του μήνα και μάλιστα αναγκάζεσαι να συγκατοικείς με μεγάλο αριθμό ατόμων και να ζεις έναν βίο λιτότητας, κατώτερο από αυτόν που θα ζούσες αν έμενες Ελλάδα και εφάμιλλο του πώς ζουν οικογένειες οικονομικών μεταναστών και προσφύγων στην χώρα μας.
Έχω περίεργες αντιδράσεις συχνά από ανθρώπους, από πατεράδες που, γεμάτοι ελπίδες, ετοιμάζονται να στείλουν τα παιδιά τους Αγγλία για να δουλέψουν ή από παππούδες που ακούν τις ωραιοποιημένες ιστορίες συγγενών τους, και έχουν φτάσει στο σημείο να σηκωθούν από το τραπέζι και να φύγουν εκνευρισμένοι ενώ μιλάμε. Άνθρωποι καλοπροαίρετοι, που προτιμούν να πιστεύουν σε μια εικόνα της ανεπτυγμένης, οργανωμένης και δίκαιης Δύσης, εις την οποίαν ανήκωμεν, και η οποία αντιπροσωπεύει ένα παρελθόν που με την παγκόσμια οικονομική κρίση χάθηκε για πάντα.
Και, φυσικά, άνθρωποι τρομαγμένοι που, όπως όλοι μας, γονατισμένοι από τα μέτρα λιτότητας στην Ελλάδα και παραπληροφορημένοι από τα ΜΜΕ, θεωρούν ότι η χώρα μας είναι ό,τι χειρότερο υπάρχει στη Δύση. Δεν είναι. Η χώρα μας είναι ένα φιλέτο που το λυμαίνονται οι μεγάλες δυνάμεις της Δύσης και που τρώνε - τρώνε και αυτό δεν τελειώνει. Κρατάει ακόμα, μέσα σε όλη την λεηλασία που της γίνεται, αξίες, κοινωνικές υποδομές, δικαιώματα, πόρους και παροχές, που σε χώρες, όπως η Αγγλία και η Αμερική, οι πολίτες μπορούν πλέον μόνο να ονειρεύονται. Και κάθε ένας από εμάς που φεύγει από την Ελλάδα, αφήνει χώρο στα αρπακτικά του Βορρά και της Δύσης να έρθουν και να αγοράσουν κι άλλα κομμάτια της σάρκας του τόπου μας, αντί πινακίου φακής.
Σε όποιον, λοιπόν, δεν με πιστεύει όταν μιλώ για τη λιτότητα στην Αγγλία και την Αμερική, και αντιπαραβάλλει ως επιχείρημα τις δουλειές που υπάρχουν εκεί και τους ανέργους που υπάρχουνε εδώ, θέτω στην προσοχή του κατ' αρχήν το άρθρο "Homeless... and holding down a job" της Emily Retter από το Mirror και την ταινία "I, Daniel Blake" του Ken Loach.
Για ό,τι μας συμβαίνει σε αυτή την χώρα, στην κατεύθυνση της νεοφιλελεύθερης ατζέντας των ιδιωτικοποιήσεων και της συρρίκνωσης του κοινωνικού κράτους, έχουμε παραδείγματα από πολιτικές που εφαρμόζονται στις ανεπτυγμένες αυτές χώρες, ήδη από τη δεκαετία του '80, με πρωτεργάτες την Margaret Thatcher και τον Ronald Regan. Και, είτε το πιστεύουμε, είτε όχι, υπάρχει χειρότερο πράγμα από τους άστεγους, τους άνεργους και τους χαμηλόμισθους σήμερα στην Ελλάδα: οι εργαζόμενοι άστεγοι.
Το 10% των αστέγων στην Αγγλία σήμερα είναι σκληρά εργαζόμενοι: μηχανικοί, μάγειρες, οικοδόμοι, σεκιουριτάδες, οι οποίοι δουλεύουν σε μια και δυο δουλειές με zero hours contracts κι εν τούτοις δεν έχουν τα χρήματα ή δεν τους αφήνει η κρατική γραφειοκρατία να νοικιάσουν έστω και ένα μικρό δωμάτιο μέσα σε ένα σπίτι. Μιλάμε για πάνω από 33.000 ανθρώπους, οι οποίοι αυξάνονται συνεχώς.
Αν θέλουμε, λοιπόν, να έχουμε μια εικόνα του πώς θα είναι η Ελλάδα σε 30 χρόνια, αρκεί να κοιτάξουμε την Αγγλία και την Αμερική. Αν υπάρχει μια ελπίδα για τον δυτικό κόσμο σήμερα, αυτή είναι ακριβώς η Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο που χιλιάδες πια expats, «μετανάστες του πρώτου κόσμου», έρχονται από χώρες της Αμερικής και της Ευρώπης να επενδύσουν, να ζήσουν και να εργαστούν μόνιμα στην Αθήνα. Ενώ εμείς φεύγουμε να ζήσουμε στις χώρες τους, αυτοί έρχονται να ζήσουν στη δική μας. Και μέχρι να καταλάβουμε εμείς πόσο έχουμε ξεγελαστεί, πόλεις σαν την Αθήνα δεν θα υπάρχουν πια όπως τις ξέραμε, αλλά θα έχουν γίνει σαν τις υπόλοιπες δυτικές μητροπόλεις: ακραία εξευγενισμένες και αβίωτες για τους ίδιους τους ανθρώπους που γεννήθηκαν εκεί.
Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να μείνουμε εδώ, να αντισταθούμε στην εκδίωξή μας και στην αποικιοποίηση της χώρας μας, να δημιουργήσουμε, να συνεργαστούμε και να αγωνιστούμε για να διεκδικήσουμε και να διαφυλάξουμε ό,τι είναι δικαιωματικά δικό μας, ώστε να μην καταντήσουμε κι εμείς μελλοντικά όπως οι Άγγλοι εργαζόμενοι σήμερα.
